Jan Kaper

Voornaam: Jan
Achternaam: Kaper
Begraafplaats: Alg. begraafplaats St. Jacobiparochie
Geboortedatum: 15-12-1921
Geboorteplaats: Utrecht
Woonplaats:
Overlijdensdatum: 15-4-1945
Overlijdensplaats: Akkerwoude

Jan Kaper was politieagent, werd geboren op 15 december 1921 te Utrecht en overleed op 15 april 1945 te Akkerwoude. Hij woonde in Sint-Jacobiparochie en in het verzet bekend onder de bijnaam ‘Blonde Jan’. Als marechaussee was Kaper ondergedoken in Akkerwoude (huidig Damwâld), omdat hij al in 1943 door de bezetter staatsgevaarlijk was verklaard en werd gezocht.

In zijn functie van politieman in Amsterdam moest hij joodse burgers arresteren, wat hij weigerde. Kaper werd voor zijn diverse illegale activiteiten gearresteerd en gevangengezet in Amsterdam. Vervolgens werd hij als dwangarbeider tewerkgesteld op een schip. Toen hij wist te ontsnappen, is hij in Akkerwoude ondergedoken, waar hij lid werd van de Knokploeg. In september 1944 sloot hij zich aan bij de gevechtsploegen van de gemeente Dantumadeel, waarvan hij groepscommandant werd. Jan Kaper werd begraven op de Algemene begraafplaats in Sint-Jacobiparochie.

Op zondagmiddag 15 april 1945 is er in Murmerwoude in de gereformeerde kerk een dienst aan de gang. Tegen drie uur nadert over de Achterweg een Duitse munitiewagen uit de richting Rinsumageest. Naast de wagen loopt de 51-jarige Geert Gerding uit het Drentse Peelo. Een eindje voor de wagen fietsen twee Duitsers en de Nederlander Arie Neuteboom uit Delft. Neuteboom is lid van het Nationalsozialistisches Kraftfahrerkorps (NSKK -Duitse transportorganisatie waarvan veel Nederlanders deel uit maakten-).
Gerding is in Drenthe met zijn paard en wagen gedwongen de munitie te vervoeren. Achterop de wagen zitten twee vrouwen en er loopt een groep van twintig Duitsers en foute’ Nederlanders achter de wagen. Even na drieën rijd de stoet ter hoogte van de gereformeerde kerk in Murmerwoude.

In de kerktoren zitten zes mannen van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS). Ze lossen een schot op de wagen. Met een daverende knal ontploft de munitie en de wagen vliegt de lucht in. Gerding is op slag dood, evenals vier Duitse soldaten. Een zwaargewonde Duitser ligt voor de boerderij van Tabe Antonides. Een deel van de aangevallen groep vlucht naar de oude windmolen van het waterschap de Lege Miede. De twee vrouwen krijgen onderdak bij bewoners van de Achterweg.

NSKK-man Neuteboom en de twee Duitsers die voor de wagen uit reden, fietsen snel een eind door en stoppen aan het eind van de Achterweg, tegenover de boerderij van Sjoerd van der Molen. Overal komen mensen naar buiten die de zware knal hebben gehoord. Neuteboom en de twee Duitsers schreeuwen de mensen op de weg toe dat ze moeten blijven staan en fietsers worden staande gehouden.

De toegestroomde buurtbewoners en de fietsers moeten een kring vormen rond de drie, die zich zo willen beschermen tegen een aanval van de BS. In korte tijd staan er tegen de vijftig mensen om het drietal heen. Inmiddels zijn de Canadezen gewaarschuwd. Ze schieten uit hun pantserwagen over de samengedreven mensen heen. Één van de Duisters geeft zich over. De andere verdwijnt in de verwarring met Neuteboom, op de fiets in de richting van Akkerwoude.

Dan zien de verzetsman Harmen Brouwer (23) uit Zwaagwesteinde en Jan Kaper uit Sint Jacobiparochie de beide vluchters voor zich opdoemen. Kaper en Brouwer, lid van de verzetsgroep Dantumadeel, springen met hun stenguns tevoorschijn en sommeren de twee te stoppen. Die beginnen met het wapen op het fietsstuur meteen te schieten. De twee BS’ers worden dodelijk getroffen. Neuteboom en zijn maat weten te ontkomen door Akkerwoude en Rinsumageest naar het Geastmer Fjild waar ze zich verschuilen in de boerderij van Jan Keulen.